Kara yolu taşımacılığında tehlikeli maddelerin taşınma işleminde materyallerin özelliklerine göre farklı tip ve özellikte araçlar kullanılmaktadır. Kullanılan araçlar arasında; açık araçlar, tenteli araçlar, ısı kontrollü araçlar (frigorifik), tankerler, tank konteynerler ve gaz konteynerleri bulunmaktadır. Tankerler içerisinde tehlikeli madde taşınabilmesi için, tankerlerin ADR’ye göre uygun olma zorunluluğu vardır. Yük ne kadar tankere uygun olmasılıysa, tankerde yüke uygun olmak zorundadır. Kara yolu araçlarında genel olarak tehlikeli madde taşınacağı zaman sürücüler harekete geçmeden önce iyice kontrollerini yapıp o şekilde yola devam etmelidir. Taşıma kabında ya da konteynerde herhangi bir zedelenme olup olmadığı kontrol edilmelidir. Sonra da sürücü, yakıt deposunda terleme ya da sızıntının olup olmadığına dikkat etmelidir. Genel olarak motor ve fren tertibatı, araç lastikleri ikaz tabelaları ve evraklar kontrol edildikten sonra yola çıkılmalıdır. Tehlikeli madde taşıyan araç sürücüleri için eğitim, taşınan maddelerin ambalajlanması ve paketlerin istiflemesini de kapsamalıdır. Ayrıca yolda tanker ve tank konteynerleri taşıyıcıları için eğitim; yolda araçları nasıl kontrol edeceklerini ve yükleme sürecinin aşamalarını ayrıntılı olarak içermelidir. Tehlikeli maddeler; özellikleri, depolanmaları ve diğer şekillerdeki iştigalleri sırasında tehlikenin çeşidine göre sınıflara ayrılmıştır. Tehlikeli kimyasal madde üretenler, çevre ve insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde depolama yapmakla sorumludur. Bu maddelerin kötü amaçlı ve veya sorumsuz kişilerin eline geçmemesi ve amaç dışında kullanılmaması için gerekli önlemler, işletme müdürü, serbest bölgelerde serbest bölge müdürleri tarafından alınır.

 

Tehlikeli kimyasal maddelerin konduğu depolar, depolanan maddenin oluşturabileceği zararlar göz önüne alınarak, gerekli ısı, izolasyon, yıldırımdan koruma, havalandırma, alarm, yangın söndürme gibi sistemler ile donatılır ve amacına uygun malzemelerle inşa edilir.

Depolara ve bunların yakınına, depolanan madde veya müstahzarlarının yükleme, boşaltma ve kullanımları sırasında ortaya çıkabilecek tehlikeler ve bu tehlikelere karşı korunma önlemleri ile ilgili uyarı işaretleri ve yazıları asılır.

Tehlikeli maddeler, ilaç, hayvan ilacı, gıda maddesi, hayvan yemi ve bunların katkı maddeleri ile aynı depolara konulamaz.

Korozif, az zehirli ve tahriş edici özelliği ile etiketlenmiş olan maddelerin depolanmasında, insan ve çevre sağlığı açısından işletmede gerekli yerlerde uyarı levhaları bulundurulur.

Çok özel niteliğe sahip maddeler kilitli mekânlarda depolanır. Bunların depolanması ile sorumlu kişiler, işletme müdürü ve konu ile ilgili personel dışındaki kişilerin bu maddelerle temasını önlemek için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Akaryakıt istasyonlarında satılan maddeler için kilitli mekânlarda depolama şartı aranmaz.

Tehlikeli maddelerin taşınmasında bazı özel noktalar bulunmaktadır. Tehlikeli maddelerin taşınmasında ADR antlaşmasında belirtilen noktalara ek olarak çeşitli kurallara uymak zorunludur. Bu kuralları şu şekilde sıralayabiliriz:

 

Tehlikeli maddelerle ilgili taşıma evraklarının taşıma sırasında bulundurulması gerekir.

 

Maddenin teknik ismi IATA DGR kitabında var ise ve tehlikeli madde sınıfında tanımlanıyorsa birleşmiş Milletler ve Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı (ICAO) standartlarına göre marka ve şartları ayarlanmış ve testten geçmiş paketlerle havayoluyla taşınması gerekmektedir.

 

Park etme veya duraklama hâlinde, araç sürücüsü, hizmetli veya bir bekçinin gözetiminde bulundurulacaktır.

 

İçerisinde tehlikeli madde taşıyan araçlar durma ve park hâlinde mutlaka el freni ile sabitlenmelidir.

 

Bazı araçlar park esnasında korunmalıdır.

 

Tanker sürücüleri meskûn mahalde 30, şehirler arası yolda 50 km otoban yollarda 60 km hız ile araçlarını sürmek zorundadır.

 

Bu araçların sürücüleri; yerleşim birimleri dışındaki kara yollarında diğer araçlar en az 50 metre mesafe bırakarak izlemek ve duraklama hâlinde diğer araçlarla aralarında 20 metrelik mesafe bulundurmak zorundadır.

 

Sis, kar ve yağmur nedeniyle görüş mesafesi 50 m’nin altına düşerse, karlanma ve buzlanma durumlarında, dikkatli ve başkalarına zarar vermeyecek şekilde davranılacaktır. Gerekiyorsa uygun bir park yeri bulunacaktır. Bu nedenle radyo anonsları dikkatlice dinlenecektir.

 

Gaz içeren paketler/ ambalajların taşınmasında aracın veya konteynerin yeterince havalandırmasının olduğuna dikkat edilmelidir. Bu mümkün değil ise ve kapalı araçlarda veya konteynerlerde taşınacaksa, o zaman araçların/ konteynerlerin arka (yükleme) kapakları üzerine uyarıcı ibare takılmalıdır/ yapıştırılmalıdır. (Harflerin yüksekliği 25 mm olmalıdır).

 

Hayvanla çekilen araçlarda geceleri tehlikeli maddeler taşınamaz.

 

Paketler sürücü tarafından açılamaz.

 

Araçların çalıştırılması amacıyla depolarında, sabit tanklarında bulundurulan veya soğutma cihazları gibi cihazların çalıştırılmasında kullanılan akaryakıtlar hakkında Karayolları Trafik Kanunu ve ilgili Yönetmelik hükümleri uygulanmaz.

 

Radyoaktif maddelerin yüklenmesi, boşaltılması ve taşınabilmesi için ayrıca AtomEnerjisi Komisyonundan izin alınması mecburidir.

 

Tehlikeli maddelerin; cins, nitelik ve özellikleri, aktarılması ve depolanmaları, yükleme, boşaltma ve taşınmalarına ilişkin diğer esas, usul ve şartlar Ulaştırma Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğünce çıkarılan “Tehlikeli Maddelerin Karayolu İle Taşınması Hakkında Yönetmelik” de gösterilmiştir.